Vào những năm 40 của thế kỷ trước, quan Pháp đã bắt trai tráng trong làng Mỹ Cụ đào bới núi Rùa, đem đi không biết bao nhiêu của quý.

Tôi thực sự kinh ngạc trước những đường hầm chạy ngang dọc khắp quả núi, do 'kẻ cướp mộ' Nguyễn Văn N. đào bới săn tìm báu vật suốt bao năm ròng.

Thầy pháp người Tàu cứ ngồi khoanh chân trên mỏm một tảng đá to như đống rơm dưới chân núi Sỏi và luôn tay gõ xùng xèng.

Chả ai biết anh ta khuân kho báu về lúc nào, nhưng mọi người kéo đến xem thì đúng là khắp trong nhà ngoài sân báu vật xếp lăn lóc, la liệt.

Tôi đã kinh ngạc khi phát hiện những quả núi, quả đồi, là những nghĩa địa mộ cổ 2.000 năm tuổi, chứa rất nhiều đồ cổ, báu vật.

Lớp vải, cói và lớp bồi đã tạo ra vỏ bọc xung quanh xác chết cứng, chắc chắn, yếm khí chẳng khác gì các xác ướp Ai Cập.

Việc chôn xác thai nhi của ông Bao dù đã trải qua gần chục năm, song vẫn là kì quặc, kinh dị, gây cảm giác ghê sợ cho người dân trong làng.

Ngồi ở sông Tiêu câu cá, tưởng cá to dính lưỡi, ai dè kéo lên bọc nilon màu đen, bên trong toàn xác hài nhi có đầy đủ tóc, tai như những con chuột.

Người đàn ông râu tóc bạc phơ lặng lẽ làm lễ tiễn đưa các lĩnh hồn về trời, trong đêm tối nhập nhoạng.

Tất cả trai tráng đều được bà Chúa chiều lòng nhưng cũng đều lâm vào thảm cảnh “ra đi trai tráng ra về bủng beo”.

Tương truyền, bà là vợ của vị vua lỗi lạc Lê Lợi, đã tự hiến thân mình cho Hà Bá, để chồng đánh giặc xưng đế.

“Dưới mộ đá có 12 bông hoa bằng vàng chôn cùng với trống đồng, đồ sứ, bát đĩa men...”, bà Nguyễn Thị Thi, Giám đốc Bảo tàng Hòa Bình cho biết.

Những công trình kiến trúc vĩ đại của Ai Cập cổ đại, những quang cảnh đời thường hiện lên sinh động trong loạt ảnh tư liệu cực giá trị này.

Nhiều khu lăng mộ không thuần túy là nơi chôn cất người chết. Đó còn là những kiệt tác kiến trúc hoặc di tích ẩn chứa nhiều bí mật lịch sử.

Theo lập luận của GS Nguyễn Văn Hảo, trống đồng ra đời ở Việt Nam và được người Trung Quốc mang về làm thêm một số họa tiết.